„Międzynarodowy traktat antypandemiczny” może naruszać kompetencje suwerennych państw

Adobe Stock

· Światowa Organizacja Zdrowia przygotowuje dokument zwany „międzynarodowym traktatem antypandemicznym”.

· Deklarowanym celem aktu jest poprawa globalnego bezpieczeństwa zdrowotnego.

· Zgodnie z założeniami traktatu, Światowa Organizacja Zdrowia działałaby jako organ koordynujący globalne kwestie zdrowotne. Oznaczałoby to rezygnację Polski z części swoich kompetencji na rzecz WHO.

· Zgodnie z Konstytucją, przekazanie przez Rzeczpospolitą kompetencji władz państwowych jest możliwe jedynie na mocy ogólnokrajowego referendum lub w ustawie uchwalonej pod określonymi warunkami.

· Instytut Ordo Iuris przygotował analizę na ten temat.

PRZECZYTAJ ANALIZĘ - LINK

Pojawienie się wirusa SARS-CoV-2 doprowadziło do ogłoszenia przez WHO światowej pandemii. Spowodowało to niespotykany dotychczas proces przenoszenia odpowiedzialności za decyzje związane z ochroną zdrowia publicznego z poziomu krajowego na poziom międzynarodowy. Pod koniec 2021 r. WHO ogłosiła podjęcie prac nad stworzeniem dokumentu, który „pozwoliłby państwom na całym świecie wzmocnić zdolności krajowe, regionalne i globalne oraz zwiększyć odporność na przyszłe pandemie”. Powstanie zapowiadanego dokumentu wzbudzać może obawy czy w konsekwencji kompetencje władz państwowych nie zostaną przekazane organizacji międzynarodowej.

„Międzynarodowy traktat antypandemiczny” jest obecnie w fazie redakcji. Nie wiadomo dokładnie, jakie zmiany miałby wprowadzać. Przedstawione zostały jedynie jego główne cele i założenia. Istnieje jednak możliwość zawarcia w dokumencie zapisów, na mocy których WHO przejęłaby cześć kompetencji władz państwowych.

W lutym tego roku odbyło się pierwsze spotkanie negocjacyjne w sprawie traktatu. Zgodnie z informacjami podanymi na stronie Rady Europejskiej, dokument miałby wprowadzać „silniejsze międzynarodowe ramy zdrowotne, w których WHO działałaby jako organ koordynujący globalne kwestie zdrowotne”. Ponadto, istnieje możliwość, że ewentualne, poszerzone kompetencje WHO będą dotyczyły nie tylko walki z chorobami zakaźnymi, ale także kwestii związanych ze zmianami klimatu czy aborcją. Świadczy o tym m.in. oświadczenie wydane przez liderów grupy G7 wydane po spotkaniu z lutego 2021 r., dotyczącym walki z pandemią koronawirusa. W oświadczeniu znalazły się jednak również postulaty odnoszące się do zmian klimatycznych czy realizacji tzw. Celów Zrównoważonego Rozwoju.

Konstytucja RP, będąca najwyższym aktem prawa powszechnie obowiązującego w Polsce, pozwala na przekazanie części kompetencji władz państwowych organizacji międzynarodowej. Muszą jednak zostać spełnione konkretne warunki, wymienione w ustawie zasadniczej. Artykuł 90 Konstytucji RP stanowi, że przekazanie przez Rzeczpospolitą kompetencji władz państwowych musi być poprzedzone zgodą wyrażoną w referendum krajowym lub w ustawie popartej większością co najmniej 2/3 głosów w obecności minimum połowy ustawowej liczby posłów oraz większością przynajmniej 2/3 głosów w obecności minimum połowy ustawowej liczby senatorów.